terug naar de lijst van 25

Gedrukte Kaft uit 1662 Klik hier

Scènefoto van de opvoering uit 1969, in de regie van Erik Vos Klik hier

Spaanschen Brabander (1618)

Gerbrandt Adriaensz. Bredero

In première: 1616

volledige tekst

http://www.dbnl.org/tekst/bred001spaa01_01/

in boekvorm

- Eerste uitgave: C.L. van der Plassen, Amsterdam [1617], herdrukt in 1618,1619, 1621, 1633, 1638, 1642

- In: Alle de Spelen van Gerbrand Adriaensz Bredero, Amsterdammer, Pieter Van Waesbergen, Rotterdam 1622

- Editie Van der Nave, Leiden 1632

- In: Alle de wercken, C.L. van der Plassen, Amsterdam 1638

- Editie Hartgers, Amsterdam 1644

- Editie Houthaeck, Amsterdam 1647

- Editie Bouman, Amsterdam 1662, herdrukt in 1675

- Editie De Groot, Amsterdam 1677, herdrukt in 1696, 1705, 1720

- In: Alle de wercken, Ten Hoorn, Amsterdam 1677

- Editie Ten Hoorn, Amsterdam 1678

- Editie Ruarus, Amsterdam 1729

- Editie Verwijs, Suringar, Leeuwarden 1869, herdrukt in 1869, 1895, 1895

- In: Alle de wercken (ed. Kollewijn, Ten Brink, Kalff), Binger, Amsterdam 1889, herdrukt in 1890

- Editie Worp, Utrecht 1883

- Editie Unger en Ten Brink, Binger, Amsterdam 1888

- Editie Thieme, Zutphen 1886, herdrukt in 1886

- Editie Stoett, Thieme, Zutphen 1919, 1934, 1950, 1960, 1965

- Editie Stoett en Damsteegt, Thieme, Zutphen 1967, herdrukt in 1967, 1968, 1968, 1970, 1977, 1978, 1978, 1980

- Editie Terwy, Wolters, Groningen 1892, 1908, 1920

- Editie Van den Brink, Wolters, Groningen 1924

- Editie Prinsen, Mij voor Goede en Goedkoope Lectuur, Amsterdam 1918, herdrukt in 1918

- In: Werken, Van Looy, Amsterdam 1921-1929

- In: Toneelwerk (ed. Rijnbach), Elsevier, Amsterdam 1942

- Editie Prudon, Van Gorcum etc., Assen 1968

- Editie Rekers, Moussault, Amsterdam 1969)

- Editie Stichting 'De Roos', Utrecht 1973

- Editie Stutterheim, Tjeenk Willink/Noorduijn, Culemborg 1974

- In: Toneelspelen (ed. Keersmaekers), Elsevier, Amsterdam 1979

- In: Al ziet men de lui, Het Spectrum, Utrecht-Antwerpen 1972, herdrukt in 1973 en 1975

- Editie Adema, Taal en Teken, Leeuwarden 1992, herdrukt en ingekort in 1996

- Editie Grootes, Atheneum, Polak & Van Gennep, Amsterdam 1999

- Editie Prinsen, Nederlandse Vereniging voor Amateurtheater, Krommenie 2004

vertalingen

geïnspireerd op Spaanschen Brabander

Handschrift door leden van Constanter:  Leeuwarden, 1847 (herdrukt in 1869)

secundaire literatuur

C. Rooker, ‘Bredero, poëet en Amsterdammer, en de Spaanse Brabander.’ In: Literatuur 8 (1991) p. 30-38

J.H. Meter, 'De structuur van Bredero's "Spaanschen Brabander"' in: Stanislaus Predota, Studia neerlandica et germanica. Wratislaviae (1992), p. 239-257

R. van Stipriaan, 'Historische distantie in de Spaanschen Brabander.' in: Nederlandse letterkunde 2 (1997), p 103-127

E.K. Grootes, ‘Eergevoel in Bredero's Spaanschen Brabander.’ In: De zeventiende eeuw 19 (2003) p. 55-66

 

ensceneringen/producties

(zover bekend)

1617 : Nederduytse Academie
1640-1665 : Amsterdamse Schouwburg
1666-1672 : Amsterdamse Schouwburg
1677-1699 : Amsterdamse Schouwburg
1700-1772 : Amsterdamse Schouwburg
1898 : De Nederlandsche Tooneelvereniging
1916 : N.V. De Tooneelvereniging
1923-1925 : Het Schouwtooneel
1943-1944 : Gemeentelijk Theaterbedrijf Amsterdam - Afdeeling Tooneel
1952 : Stichting Amsterdams Toneelgezelschap
1953-1954 : Ballet der Lage Landen
1961 : Rotterdams Toneel
1969 : Koninklijke Vlaamse Schouwburg
1969 : De Nederlandse Comedie beeldmateriaal aanwezig
1972 : Nederlands Toneel Gent beeldmateriaal aanwezig
1977-1978 : Toneelgroep Theater beeldmateriaal aanwezig
1985-1987 : Nieuw Ensemble RaamTeater beeldmateriaal aanwezig

quotes

'Het gaat in De Spaanse Brabander dan ook niet in de eerste plaats om het verhaaltje, de vrij povere intrige, die rondom de figuren van Jerolimo en Robbeknol zijn geweven, maar om de schildering van de mens, in dit geval van de Amsterdammer, levend in een andere tijd en in een stad die niet meer als zodanig bestaat, maar waarvan wij de echo nog kunnen opvangen wanneer wij rondlopen tussen marktstalletjes, of door de Warmoesstraat, de Nes en langs de Walletjes.'

Erik Vos, 'De Spaanse Brabander, een andere werkelijkheid', in De Spaanse Brabander, Tekst/Documenten/Achtergronden, G.A. Bredero, Guus Rekers (Red.), 1969.

 

 

Gerbrandt Adriaensz. Bredero

(Amsterdam, 16 maart 1585 - Amsterdam 23 augustus 1618)


De literatuur gewijd aan Bredero is overvloedig: zie voor een korte introductie het  naslagwerk Nederlandse en Vlaamse auteurs en de websites van de Koninklijke Bibliotheek en het Literatuurmuseum, en literatuurgeschiedenis.nl. Zie ook Stuivelings Memoriaal van Bredero (in DBNL), met per jaar een overzicht van gebeurtenissen uit het leven van Bredero.


Zie ook DBNL

Zie ook Biografisch portaal


In In Reprise

1612: Klucht van de koe

1613: Klucht van de meulenaar

1615: Moortje

1618: Spaanschen Brabander